აშშ-ის „ურთიერთგადასახადების“ გავლენა ჩინეთის არომატული ნახშირწყალბადების ინდუსტრიულ ჯაჭვზე

არომატული ნახშირწყალბადების ინდუსტრიულ ჯაჭვში, ჩინეთსა და აშშ-ს შორის არომატული პროდუქტებით პირდაპირი ვაჭრობა თითქმის არ ხდება. თუმცა, აშშ თავისი არომატული პროდუქტების მნიშვნელოვან ნაწილს აზიიდან იმპორტს ახორციელებს, ხოლო ბენზოლის, პარაქსილენის (PX), ტოლუოლისა და შერეული ქსილენების აშშ-ში იმპორტის 40–55%-ს აზიელი მომწოდებლები შეადგენენ. ძირითადი ზემოქმედება ქვემოთ არის გაანალიზებული:

ბენზოლი

ჩინეთი ბენზოლის იმპორტზე მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული, სამხრეთ კორეა კი მისი მთავარი მიმწოდებელია. ჩინეთიც და აშშ-ც ბენზოლის წმინდა მომხმარებლები არიან, მათ შორის პირდაპირი ვაჭრობა არ ხდება, რაც ჩინეთის ბენზოლის ბაზარზე ტარიფების პირდაპირ გავლენას მინიმუმამდე ამცირებს. 2024 წელს სამხრეთ კორეის მარაგები აშშ-ში ბენზოლის იმპორტის 46%-ს შეადგენდა. სამხრეთ კორეის საბაჟო მონაცემების თანახმად, სამხრეთ კორეამ 2024 წელს აშშ-ში 600 000 მეტრულ ტონაზე მეტი ბენზოლი გაიტანა. თუმცა, 2023 წლის მეოთხე კვარტლიდან სამხრეთ კორეასა და აშშ-ს შორის არბიტრაჟის ფანჯარა დაიხურა, რამაც სამხრეთ კორეის ბენზოლის ნაკადები ჩინეთში გადაამისამართა - აზიის ბენზოლის უმსხვილესი მომხმარებელი და მაღალი ფასების ბაზარი - რაც მნიშვნელოვნად ზრდის ჩინეთის იმპორტზე ზეწოლას. თუ აშშ-ის ტარიფები ნავთობზე დაფუძნებული ბენზოლისთვის გამონაკლისების გარეშე დაწესდება, თავდაპირველად აშშ-სთვის განკუთვნილი გლობალური მარაგები შეიძლება ჩინეთში გადავიდეს, რაც იმპორტის მაღალ მოცულობას შეინარჩუნებს. ბენზოლისგან მიღებული პროდუქციის (მაგ., საყოფაცხოვრებო ტექნიკა, ტექსტილი) ექსპორტს შესაძლოა უარყოფითი გამოხმაურება ჰქონდეს მზარდი ტარიფების გამო.

 ტოლუოლი

ჩინეთის ტოლუოლის ექსპორტი ბოლო წლებში სტაბილურად გაიზარდა, ძირითადად სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიასა და ინდოეთზე ორიენტირებული, აშშ-სთან პირდაპირი ვაჭრობა კი უმნიშვნელოა. თუმცა, აშშ აზიიდან ტოლუოლის მნიშვნელოვან მოცულობას იმპორტს ახორციელებს, მათ შორის 230 000 მეტრულ ტონას სამხრეთ კორეიდან 2024 წელს (აშშ-ში ტოლუოლის მთლიანი იმპორტის 57%). აშშ-ს ტარიფებმა შესაძლოა სამხრეთ კორეიდან აშშ-ში ტოლუოლის ექსპორტი შეაფერხოს, რაც აზიაში ჭარბ მიწოდებას გაამწვავებს და კონკურენციას სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიისა და ინდოეთის მსგავს ბაზრებზე გაამწვავებს, რაც პოტენციურად ჩინეთის ექსპორტის წილს შეამცირებს.

ქსილენები

ჩინეთი კვლავ შერეული ქსილენების წმინდა იმპორტიორია და აშშ-სთან პირდაპირი ვაჭრობა არ აქვს. აშშ ქსილენების დიდი რაოდენობით იმპორტს ახორციელებს, ძირითადად სამხრეთ კორეიდან (აშშ-ს იმპორტის 57% HS კოდით 27073000). თუმცა, ეს პროდუქტი შედის აშშ-ს ტარიფებისგან გათავისუფლების სიაში, რაც მინიმუმამდე ამცირებს აზია-აშშ-ს არბიტრაჟულ საქმიანობაზე გავლენას.

სტირენი

აშშ სტიროლის გლობალური ექსპორტიორია, რომელიც ძირითადად ამარაგებს მექსიკას, სამხრეთ ამერიკას და ევროპას, მინიმალური იმპორტით (210,000 მეტრული ტონა 2024 წელს, თითქმის მთლიანად კანადიდან). ჩინეთის სტიროლის ბაზარი ჭარბი რაოდენობითაა მოწოდებული და ანტიდემპინგური პოლიტიკა დიდი ხანია ბლოკავს აშშ-ჩინეთის სტიროლის ვაჭრობას. თუმცა, აშშ გეგმავს სამხრეთ კორეულ ბენზოლზე 25%-იანი ტარიფის დაწესებას, რამაც შეიძლება კიდევ უფრო გაზარდოს აზიური სტიროლის მიწოდება. ამასობაში, ჩინეთის სტირენზე დამოკიდებული საყოფაცხოვრებო ტექნიკის ექსპორტი (მაგ., კონდიციონერები, მაცივრები) აშშ-ს ტარიფების ზრდას (~80%-მდე) აწყდება, რაც სერიოზულ გავლენას ახდენს ამ სექტორზე. ამრიგად, აშშ-ს ტარიფები ძირითადად გავლენას მოახდენს ჩინეთის სტიროლის ინდუსტრიაზე ფასების ზრდისა და მოთხოვნის შესუსტების გზით.

პარაქსილენი (PX)

ჩინეთი თითქმის არ ახორციელებს ქიმიური ნაწარმის ექსპორტს და მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული სამხრეთ კორეიდან, იაპონიიდან და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიიდან იმპორტზე, აშშ-სთან პირდაპირი ვაჭრობის გარეშე. 2024 წელს სამხრეთ კორეამ აშშ-ის ქიმიური ნაწარმის იმპორტის 22.5% მიაწოდა (300,000 მეტრული ტონა, სამხრეთ კორეის მთლიანი ექსპორტის 6%). აშშ-ის ტარიფებმა შესაძლოა შეამციროს სამხრეთ კორეის ქიმიური ნაკადები აშშ-ში, მაგრამ ჩინეთში გადამისამართების შემთხვევაშიც კი, მოცულობას შეზღუდული გავლენა ექნება. საერთო ჯამში, აშშ-ჩინეთის ტარიფები მინიმალურად იმოქმედებს ქიმიური ნაწარმის მიწოდებაზე, მაგრამ შეიძლება ირიბად ზეწოლა მოახდინოს ტექსტილისა და ტანსაცმლის ექსპორტზე.

აშშ-ის „ურთიერთგადასახადები“, პირველ რიგში, არომატული ნახშირწყალბადების გლობალურ სავაჭრო ნაკადებს შეცვლის და არა ჩინეთ-აშშ-ის ვაჭრობის პირდაპირ ჩაშლას. ძირითადი რისკებია აზიის ბაზრებზე ჭარბმოწოდება, ექსპორტის მიმართულებებისთვის გაძლიერებული კონკურენცია და მზა პროდუქციაზე (მაგ., ტექნიკა, ტექსტილი) გაზრდილი ტარიფებით გამოწვეული ზეწოლა. ჩინეთის არომატული ინდუსტრია უნდა აკონტროლოს გადამისამართებული მიწოდების ჯაჭვები და მოერგოს გლობალური მოთხოვნის ცვალებად ნიმუშებს.